Nuk është më e nevojshme të ndash politikën shqiptare nga humori: ajo vetë është bërë një komedi e zymtë, ku aktorët luajnë rolin e shpëtimtarëve, ndërsa publiku, tashmë i lodhur, e di fundin e skenës që në hyrje të saj. Propozimi i Partisë Demokratike për ta bërë një aktor komik, Florian Binajn, kandidatin për kryetar të Bashkisë së Tiranës, nuk është më një “rast”, por simptoma e sëmundjes së opozitës shqiptare: e paaftësisë për të dalluar mes politikës si art i shtetit dhe artit si lojë me shtetin.
Florian Binaj, një aktor i njohur që ka imituar shpesh kryeministrin aktual, Edi Rama, duket sikur del nga skena e humorit për të hyrë në një skenë tjetër, atë të politikës. Por në fakt, kufiri mes tyre është zhdukur prej kohësh. Në Shqipëri, politika është bërë skenë, dhe opozita spektakël i vetvetes.
Partia Demokratike, e cila dikur përfaqësonte një projekt politik të djathtë, sot duket se ka mbetur në duart e aktorëve të dytë, figurave episodike, dhe të “fraksioneve” pa zë e pa drejtë vote. Siç e tha edhe Luciano Boçi, nënkryetari i partisë, “do të lejohen fraksione, por jo me të drejtë vote”. Kjo frazë është një karikaturë e demokracisë brenda një partie që pretendon ta rikthejë demokracinë në vend.
Në vend që të forcojë institucionet e veta, të nxjerrë figura me peshë morale e politike, Partia Demokratike ka zgjedhur të imitojë pushtetin, siç aktorët imitojnë personazhet e tyre në skenë. Florian Binaj ka imituar Ramën në humor; tani, në një ironi të fatit, ai duhet të konkurojë me të vërtetën e atij që dikur e përqeshte. Kjo është metafora perfekte e opozitës shqiptare: ajo nuk krijon më alternativë, por kopjon kundërshtarin në stil, në retorikë, në estetikë, madje edhe në mënyrën e të menduarit.
Kjo nuk është më opozitë, por reflektim grotesk i pushtetit.
Në fakt, problemi nuk është Florian Binaj. Ai është një simptomë, jo shkaku. Problemi është kriza e përfaqësimit, boshllëku moral dhe intelektual që mbizotëron në të gjithë spektrin politik shqiptar. Partia Demokratike, dikur e lindur si ideal i lirisë, sot është kthyer në një parti e nostalgjisë, që kërkon shpëtim në figura televizive, në vend të njerëzve të mendimit. Kjo tregon jo thjesht humbjen e strategjisë politike, por humbjen e shpirtit politik.
Siç do të thoshte Nietzsche, “kur politika humbet shpirtin, ajo bëhet lojë e pushtetit për pushtet”. Dhe kur edhe opozita e kthen vetveten në një parodi të saj, atëherë nuk kemi më demokraci, por teatër pa publik.
Në këtë teatër të mjerimit politik, Sali Berisha shfaqet si regjisori i një trupe që ka harruar tekstin, por ende kërkon duartrokitje. Ai flet për “bashkim”, por krijon ndasi; flet për “hapje”, por i mbyll gojën çdo fraksioni që guxon të mendojë ndryshe. Ai është një figurë e shekullit të kaluar që kërkon të drejtojë një skenë të re, por drita e skenës tashmë e ka zbehur. Kjo opozitë nuk e kupton më se politika nuk është “show”, por kujdes për botën e përbashkët.
Në një plan më të gjerë, kriza e opozitës është pasqyra e krizës së gjithë shoqërisë shqiptare: një shoqëri që ka humbur ndjenjën e seriozitetit, që e ngatërron batutën me idenë, dhe të qeshurën me të vërtetën.
Nëse dikur aktorët luanin për të satirizuar pushtetin, sot pushteti ka bërë që aktorët ta përfaqësojnë atë. Ky është fundi i ciklit tragjik të politikës shqiptare — kur opozita bëhet humor, dhe humori bëhet opozitë.
Filozofi italian Giorgio Agamben shkruante se në shoqëritë moderne, “politika po humbet fytyrën e saj njerëzore, duke u kthyer në spektakël të vetvetes”. Shqipëria është shembulli më i qartë i kësaj: një vend ku partitë nuk janë më forca politike, por platforma mediatike; ku debatet nuk ndodhin në parlament, por në “prime time”; ku lidershipi nuk kërkon ide, por ndjekje në rrjete sociale.
Në këtë realitet, opozita nuk është më zëri i popullit, por jehona e pushtetit. Dhe kur jehona bërtet më shumë se fjala, atëherë heshtja bëhet e vetmja formë e ndershme e politikës.
Në fund, ajo që ndodh sot me Partinë Demokratike është pasqyra e gjendjes shpirtërore të një kombi që ka harruar çfarë do të thotë përgjegjësi. Nga idealet e 1990-s kemi mbetur me farsën e 2025-s. Nga ëndrra e lirisë kemi mbetur me karikaturën e opozitës.
Nëse dikur politika ishte një betejë idesh, sot është një betejë për vëmendje. Dhe në këtë teatër pa kuptim, Shqipëria nuk ka nevojë për aktorë të rinj, por për njerëz që dinë të heshtin, të mendojnë dhe të ndërtojnë nga hiçi atë që quhet moral politik.
Në fund të fundit, nuk është Florian Binaj që bën opozitën qesharake.
Është opozita shqiptare që ka bërë komedinë mënyrën e vet të ekzistencës.
