Shteti shqiptar duket i lodhur, por populli është ai që paguan çmimin më të lartë. Kur rrugët mbushen me frikë dhe kur bizneset mbyllen nga presioni i bandave, lodhja nuk mund të jetë më justifikim. Është koha që shteti të marrë vendime, dhe koha që bandat të humbasin hapësirën që i mban të fuqishme.
Një shtet që pret të zgjidhet vetëm nga aksionet spektakolare policore nuk fiton besimin e qytetarëve. Përgjegjësia nuk është vetëm arrestimi i kriminelëve, por të krijohen kushtet që ata nuk mund të veprojnë: një sistem drejtësie i shpejtë dhe i paanshëm, mekanizma për mbrojtjen e dëshmitarëve, dhe një qeverisje që nuk toleron korrupsionin. Ligji nuk duhet të jetë privilegj i të fortëve, por mbrojtje e qytetarit.
Bandat nuk janë “nevoja e rrugës” – ato janë zgjedhje të individëve që shfrytëzojnë dobësitë e sistemit. Ata lulëzojnë kur mosndëshkimi bëhet normë. Për të ndalur këtë, duhet t’i godasim lidhjet që i mbajnë të fuqishme: ekonomike, politike dhe sociale. Krimi nuk zgjidhet me dhunë të pakontrolluar, por me ligj, inteligjencë dhe politika sociale që parandalojnë rekrutimin e të rinjve.
Lodhja nuk është alternativë. Shteti duhet të jetë i vendosur, qytetari duhet të mos dorëzohet. Kur institucionet dhe shoqëria punojnë bashkë, bandat humbasin njërën nga dy gjërat më të rëndësishme: para dhe mbështetje. Kjo është beteja jonë e përbashkët – dhe mund të fitohet.
Por kurë institucionet tolerojnë korrupsionin ose përfshihen në marrëveshje të fshehta me individë të lidhur me krimin, ligji humbet fuqinë e tij. Arrestimet spektakolare nuk mjaftojnë; krimi vazhdon të lulëzojë në qoshet e errëta të pushtetit dhe ekonomisë. Një shtet që zgjedh të heshtë ose të lërë pas dore drejtësinë, nuk është thjesht i lodhur – është pjesëmarrës në problemin që duhet të luftojë.
Bandat nuk janë fenomen i rastësishëm. Ato lulëzojnë ku shteti dorëzohet ose bëhet partner i tyre në heshtje. Të gjithë ata që shfrytëzojnë frikën e qytetarëve dhe ndajnë territorin me korrupsionin duhet të ndëshkohen. Nuk ka më vend për tolerancë: ligji duhet të zbatohet pa përjashtim dhe asnjë pasuri e fituar jashtë ligjit nuk duhet të mbetet e paprekur.Arrestime dhe dënime që tregojnë se ligji nuk është lojë për të fortët.Hetime të pavarura për çdo zyrtar të dyshuar, transparencë e plotë dhe konfiskim i pasurisë së paligjshme.patrullime, mbrojtje dëshmitarësh dhe bashkëpunim me komunitetin që rrëzon çdo ndjesi të impunitetit të bandave.
Mjaft më me tolerancën e fshehur dhe lodhjen e shtetit. Qytetarët nuk mund të presin më ndërsa bandat sundojnë rrugët dhe korrupsioni gëlon brenda institucioneve. Është koha që shteti të zgjohet, të marrë vendime të guximshme dhe të tregojë se ligji është mbi gjithçka. Nëse jo, qytetari nuk do të ketë më shpresë dhe shoqëria do të paguajë një çmim të lartë.
Desara Bytyçi
